- ตลาด
- แรงงาน
- เงินทุน
- ขนาดของพื้นที่สวนยาง
- สภาพแวดล้อม และ
- ลักษณะนิสัยของเกษตรกร
การเสริมรายได้ในสวนยางมีหลายประเภท
- การปลูกพืชเสริมรายได้ในช่วงยางอายุไม่เกิน 3 ปี
- พืชล้มลุก เช่นสับปะรด ข้าวไร่ ข้าวโพดหวาน กล้วย หญ้ารูซี่โคไร เป็นต้น ควรปลูกห่างจากแถวยางไม่ต่ำกว่า 1.5 เมตร
- กล้วยและมะละกอ แนะนำให้ปลูก 1-2 แถว และห่างจากแถวยางประมาณ 2.5 เมตร
- ใส่ปุ๋ยบำรุงตามชนิดพืชที่ปลูก
- ควรปลูกพืชล้มลุกในระบบหมุนเวียน
- พืชที่ไม่แนะนำ ได้แก่ มันสำปะหลัง อ้อย ละหุ่ง ยกเว้นในที่พื่นที่ที่ต้องการปลูก ให้ปลูกห่างจากแถวยางไม่ต่ำกว่า 2 เมตร
- การปลูกพืชเสริมรายได้ที่ทนต่อสภาพร่มเงาสวนยาง
- พืชล้มลุกที่แนะนำได้แก่ ไม้ดอกสกุลหน้าวัว ไม้ดอกสกุลเฮลิโกเนีย ไม้วงศ์ขิง ขิง ข่า ขมิ้น ผักพื้นบ้าน ควรปลูกห่างจากแถวยางประมาณ 1.5 เมตร
- ผักเหลียง หรือผักเหมี่ยง แนะนำให้ปลูกห่างจากแถวยางประมาณ 2.5 เมตร
- พืชสกุลระกำ เช่น ระกำ สะกำ สละเนินวง สละหม้อ และหวายตะค้าทอง แนะนำให้ปลูกกึ่งกลางแถวยาง ระยะระหว่างต้น ประมาณ 5-6 เมตร
- กระวาน แนะนำให้ปลูก 1-2 แถว ระยะระหว่างต้น ประมาณ 3 เมตร
- ไม้ป่าที่แนะนำให้ปลูก ได้แก่ สะเดาเทียม ทัง พะยอมสะเดา ยมหอม เคี่ยม มะฮอกกานี ตะเคียนทอง ยางนา ยมหิน ทุเรียนป่า แดง ประดู่ ควรปลูกกึ่งกลางระหว่างแถวยาง ระหว่างต้น ประมาณ 8 เมตร หรือปลูกในหลุมว่างในสวนยางในช่วงอายุ 1-3 ปี
- การเลี้ยงสัตว์ในสวนยาง
- สัตว์ที่นิยมเลี้ยงได้แก่ แกะ โค สัตว์ปีก และผึ้ง
- ควรปล่อยแกะและโคเข้าไปในสวนยางเมื่ออายุ 1 ปี และ 3 ปี ขึ้นไป ตามลำดับ
***ข้อมูลจาก สถาบันวิจัยยาง กรมวิชาการเกษตร
